Husumet Yokluğu Dava Şartı Mıdır?
Hukuk sistemimizde, bir davanın kabul edilebilirliği ve yargılamanın esasına girilebilmesi için belirli şartların yerine getirilmesi gerekir. Bu şartlar arasında tarafların ehliyeti, yetkili mahkeme, dava şartları ve husumet (taraf sıfatı) önemli bir yer tutar. Ancak husumet, genellikle dava şartı olarak kabul edilmez.
Taraf Sıfatı (Husumet) Nedir?
Taraf sıfatı, bir kişinin bir davada davacı veya davalı olarak yer alıp almadığını belirleyen bir kavramdır. Daha spesifik olarak, aktif husumet davacının, pasif husumet ise davalının dava konusu hakkın sahibi veya yükümlüsü olup olmadığını ifade eder. Bu durum, dava hakkının kime ait olduğunu gösterir ve maddi hukukla doğrudan ilişkilidir.
Husumet Yokluğu ve Dava Şartları
Türk Medeni Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre, dava şartları, davanın esasına girilebilmesi için gerekli olan unsurlardır. Bu şartlar arasında taraf ehliyeti, dava ehliyeti ve yetkili mahkeme bulunur. Husumet ise, bir kişinin dava konusu hakkın sahibi veya yükümlüsü olup olmadığını belirler ve maddi hukukla ilgilidir. Bu nedenle husumet, dava şartı olarak kabul edilmez.
Husumet Yokluğunun Sonuçları
Bir davada taraflardan birinin, davacı ya da davalı sıfatının (aktif ya da pasif husumet ehliyetinin) olmadığı belirlenirse, artık bu davanın esasının çözümüne girilmeden, davanın husumet yokluğundan reddi gerekir. Bu durum, dava şartlarının sağlanmaması nedeniyle değil, dava konusu hakkın doğumuna engel olduğu için esasa ilişkin bir itiraz olarak değerlendirilir. [1]
Mahkemenin Husumeti Resen Göz Önünde Bulundurması
Mahkeme, taraf sıfatının bulunmaması durumunu resen (kendiliğinden) göz önünde bulundurmak zorundadır. Taraflardan birinin husumet ehliyetinin bulunmaması halinde, dava esasına girilmeden husumet yokluğundan reddedilir. Bu durum, dava şartlarının eksikliği nedeniyle değil, dava konusu hakkın doğumuna engel olduğu için esasa ilişkin bir itiraz olarak kabul edilir. [2]
Sonuç
Özetle, husumet yokluğu, dava şartı olarak kabul edilmez. Taraf sıfatı, maddi hukukla ilgili bir mesele olup, bir kişinin dava konusu hakkın sahibi veya yükümlüsü olup olmadığına dair bir belirleyicidir. Bu nedenle, husumet yokluğu durumunda dava, esasa girilmeden reddedilir. Mahkeme, taraf sıfatının bulunmaması durumunu resen göz önünde bulundurmak zorundadır.
—
Sources:
[1]: https://sanalhukuk.org/2023/07/21/taraf-sifatinin-bulunmamasi-halinde-davanin-usulden-degil-esastan-reddine-karar-verilmelidir/?utm_source=chatgpt.com “Taraf sıfatının bulunmaması halinde davanın usulden değil esastan …”
[2]: https://barandogan.av.tr/blog/mevzuat/hmk-madde-50-taraf-ehliyeti.html?utm_source=chatgpt.com “HMK Madde 50 Taraf Ehliyeti – Avukat Baran Doğan”